Phương Pháp LIFO Là Gì? Những Điều Cần Biết Về Phương Pháp Này

Liệu doanh nghiệp cơ khí của bạn đã thật sự hiểu rõ nguyên tắc “nhập sau – xuất trước” và khi nào nên áp dụng để tối ưu hiệu quả vận hành kho? Trong bài viết này, Au Viet Rack sẽ giúp bạn khám phá chi tiết khái niệm, nguyên tắc hoạt động, ưu – nhược điểm, lợi ích thực tế cũng như thời điểm nên và không nên áp dụng phương pháp LIFO trong quản lý hàng tồn kho. Từ đó, doanh nghiệp có thể tăng tốc độ xuất hàng, tiết kiệm không gian lưu trữ, giảm chi phí nhân công. Cùng Au Viet Rack tìm hiểu ngay để nắm rõ cách ứng dụng LIFO thông minh giúp nâng cao hiệu suất kho hàng và tối ưu dòng chảy hàng hóa.

1. Phương pháp LIFO là gì?

LIFO (Last In – First Out) là phương pháp quản lý và xuất kho theo nguyên tắc “nhập sau – xuất trước”, tức là hàng hóa nhập kho gần nhất sẽ được xuất ra đầu tiên. Cách sắp xếp này thường áp dụng trong các doanh nghiệp kinh doanh sản phẩm có giá trị ổn định hoặc ít bị ảnh hưởng bởi thời gian lưu kho, như vật liệu xây dựng, linh kiện cơ khí hay sản phẩm công nghiệp.

Trong kế toán hàng tồn kho, LIFO còn được sử dụng để tính giá vốn hàng bán (COGS), giúp doanh nghiệp phản ánh chính xác hơn chi phí thực tế khi giá nguyên vật liệu có xu hướng biến động tăng. Nhờ đó, LIFO hỗ trợ doanh nghiệp tối ưu lợi nhuận sau thuế và kiểm soát tài chính hiệu quả hơn trong những giai đoạn thị trường biến động.

LIFO là gì?

2. Nguyên tắc cơ bản của LIFO

Phương pháp LIFO (Last In – First Out) tuân theo nguyên tắc “nhập sau – xuất trước”, nghĩa là hàng hóa hoặc nguyên vật liệu nào được nhập kho sau cùng sẽ được ưu tiên xuất ra đầu tiên.

Cách vận hành này phù hợp trong các kho hàng cơ khí, sản xuất công nghiệp hoặc lưu trữ vật tư có tính đồng nhất. Một số điểm nổi bật của nguyên tắc LIFO gồm:

• Xuất hàng mới nhập trước: giúp doanh nghiệp dễ dàng kiểm soát luồng hàng, đặc biệt trong môi trường có tần suất nhập – xuất cao.
• Hạn chế xáo trộn kho: hàng hóa được sắp xếp theo trình tự rõ ràng, tránh việc phải di chuyển nhiều lớp hàng để lấy sản phẩm mới.
• Phù hợp với hàng hóa bền, khó hư hỏng: vì ưu tiên xuất hàng mới, hàng cũ hơn có thể được lưu trữ lâu dài mà không ảnh hưởng đến chất lượng.

3. Ưu và nhược điểm của phương pháp LIFO

Phương pháp LIFO mang lại nhiều lợi ích trong quản lý hàng hóa, đặc biệt với những ngành có đặc thù sản phẩm bền, ít bị ảnh hưởng bởi thời gian. Tuy nhiên, nó cũng tồn tại một số hạn chế cần cân nhắc trước khi áp dụng.

Ưu điểm:

• Xuất hàng nhanh chóng: Hàng mới nhập gần vị trí xuất hàng nên quá trình xuất – nhập diễn ra nhanh, tiết kiệm thời gian thao tác.
• Giảm công đoạn di chuyển: Không cần di chuyển hay bốc dỡ các lô hàng cũ, giúp tối ưu không gian và nhân lực kho bãi.
• Phù hợp với hàng hóa bền: Lý tưởng cho các sản phẩm cơ khí, linh kiện kim loại, vật liệu công nghiệp có độ bền cao.
• Dễ tổ chức trong kho chiều sâu: LIFO hoạt động hiệu quả trong các hệ thống kệ sâu như Drive-in.

Nhược điểm:

• Hàng cũ dễ tồn lâu: Vì hàng mới luôn được xuất trước, hàng cũ có thể bị quên lãng nếu không kiểm soát tốt.
• Không phù hợp với hàng có hạn sử dụng: Nếu áp dụng cho hàng dễ hỏng, dễ hết hạn, sẽ gây thất thoát lớn.
• Khó kiểm soát chất lượng theo thời gian: Hàng lưu kho lâu ngày có thể xuống cấp, ảnh hưởng đến hiệu quả vận hành.

Tiêu chí	Ưu điểm	Nhược điểm
Tốc độ xuất nhập	Nhanh, thuận tiện	-
Tổ chức kho bãi	Giảm thao tác, tiết kiệm diện tích	Dễ gây tồn kho hàng cũ
Loại hàng phù hợp	Hàng hóa bền, khó hư hỏng	Không phù hợp hàng có hạn dùng
Kiểm soát chất lượng	Dễ quản lý hàng mới	Hàng cũ dễ xuống cấp nếu lưu trữ lâu

4. Lợi ích khi áp dụng nguyên tắc LIFO

Việc áp dụng nguyên tắc LIFO (Last In – First Out) trong quản lý kho giúp doanh nghiệp tối ưu hóa quy trình lưu trữ và vận hành, đặc biệt trong các ngành sản xuất cơ khí, vật liệu và công nghiệp nặng.

Một số lợi ích nổi bật của phương pháp LIFO gồm:

• Tăng tốc độ xuất hàng: Hàng mới nhập luôn nằm ở vị trí thuận tiện, giúp thao tác xuất kho nhanh chóng, rút ngắn thời gian xử lý đơn hàng.
• Tối ưu không gian lưu trữ: Hạn chế việc di chuyển hàng cũ, giảm tắc nghẽn luồng hàng, phù hợp với các kho chiều sâu hoặc hệ thống kệ Push Back, Drive-in.
• Tiết kiệm chi phí nhân công: Quy trình xuất hàng đơn giản, giúp giảm khối lượng công việc cho nhân viên kho và hạn chế sai sót trong thao tác.
• Đảm bảo an toàn vận hành: Hàng hóa không bị xáo trộn thường xuyên, tránh rủi ro rơi đổ, đặc biệt khi lưu trữ hàng nặng hoặc kích thước lớn.
• Phù hợp cho hàng hóa bền vững: Thích hợp với linh kiện cơ khí, thép tấm, vật liệu công nghiệp – những sản phẩm không bị ảnh hưởng bởi thời gian lưu kho.

Lợi ích của LIFO

5. Khi nào nên áp dụng LIFO – và khi nào không?

Không phải mô hình kho hàng nào cũng phù hợp với nguyên tắc LIFO (Last In – First Out). Việc áp dụng cần được xem xét kỹ lưỡng dựa trên đặc điểm hàng hóa, tần suất xuất nhập và mục tiêu vận hành kho. Dưới đây là hướng dẫn chi tiết để bạn xác định thời điểm nên – không nên áp dụng LIFO, giúp tối ưu hiệu quả lưu trữ và dòng hàng trong doanh nghiệp.

Khi nào nên áp dụng LIFO

Phương pháp LIFO đặc biệt phù hợp với doanh nghiệp cơ khí, công nghiệp nặng hoặc sản xuất vật tư kỹ thuật – nơi hàng hóa có độ bền cao và luồng xuất nhập diễn ra thường xuyên.

Một số trường hợp lý tưởng để triển khai:

• Hàng hóa bền, khó hư hỏng: Các loại sắt thép, linh kiện cơ khí, phụ tùng máy móc, vật liệu xây dựng có thể lưu kho lâu mà không ảnh hưởng đến chất lượng.
• Kho có thiết kế chiều sâu: Những hệ thống như Push-back rack, Drive-in rack được thiết kế để hàng mới đẩy hàng cũ vào trong, vận hành đúng nguyên lý LIFO.
• Tần suất xuất nhập cao: Giúp rút ngắn thời gian thao tác, giảm tắc nghẽn luồng hàng, đặc biệt ở kho trung chuyển hoặc khu vực xuất hàng liên tục.
• Mục tiêu tối ưu nhân lực: LIFO giảm thao tác nâng hạ, tiết kiệm công nhân kho và hạn chế rủi ro trong quá trình di chuyển hàng nặng.

Khi nào không nên áp dụng LIFO

Dù hiệu quả trong một số trường hợp, LIFO không phù hợp với hàng hóa có yêu cầu kiểm soát hạn sử dụng hoặc chất lượng theo thời gian.

Tránh áp dụng nếu:

• Hàng hóa dễ hư hỏng hoặc có hạn dùng: Như thực phẩm, dược phẩm, hóa chất – vì hàng cũ bị tồn lại dễ hỏng, gây thất thoát.
• Kho yêu cầu luân chuyển đồng đều: Các mô hình quản lý chất lượng hoặc FIFO-based (nhập trước – xuất trước) sẽ hiệu quả hơn để đảm bảo hàng không bị tồn lâu.
• Hệ thống quản lý chưa tự động: Nếu không có phần mềm quản lý kho (WMS), việc theo dõi hàng cũ – hàng mới sẽ khó khăn, dễ gây sai sót và kẹt hàng tồn.

6. Kết luận

Phương pháp LIFO (Last In – First Out) là giải pháp quản lý xuất nhập hàng hiệu quả cho các doanh nghiệp cơ khí, sản xuất vật tư và kho hàng công nghiệp. Với nguyên tắc “nhập sau – xuất trước”, LIFO giúp tăng tốc độ xuất hàng, tối ưu không gian lưu trữ và giảm chi phí vận hành. Tuy nhiên, doanh nghiệp cũng cần cân nhắc đặc tính sản phẩm trước khi áp dụng, tránh tình trạng tồn kho hàng cũ hoặc giảm chất lượng hàng hóa theo thời gian. Việc lựa chọn đúng phương pháp lưu kho sẽ giúp doanh nghiệp chủ động hơn trong quản lý tồn kho, nâng cao hiệu suất và đảm bảo dòng chảy hàng hóa luôn thông suốt.

7. FAQs

Khi nào nên áp dụng phương pháp LIFO trong kho hàng?

LIFO nên được áp dụng khi doanh nghiệp quản lý hàng bền, có tần suất xuất nhập cao, và sử dụng hệ thống kệ chiều sâu. Đặc biệt phù hợp với kho cơ khí, vật liệu xây dựng, linh kiện hoặc sản phẩm công nghiệp nặng – nơi hàng hóa không bị ảnh hưởng bởi thời gian lưu trữ.

Khi nào không nên áp dụng LIFO?

Doanh nghiệp không nên áp dụng LIFO nếu hàng hóa có hạn sử dụng, dễ hư hỏng hoặc yêu cầu luân chuyển đồng đều. Trong trường hợp đó, nên sử dụng phương pháp FIFO hoặc FEFO để đảm bảo chất lượng hàng hóa và tránh tồn kho quá lâu.

LIFO có phù hợp với kho hàng cơ khí không?

Có. Phương pháp LIFO đặc biệt phù hợp với kho hàng cơ khí vì đặc thù hàng hóa có độ bền cao, kích thước lớn và ít chịu tác động của thời gian. Khi kết hợp với hệ thống kệ Push-back hoặc Drive-in, LIFO giúp doanh nghiệp cơ khí tối ưu luồng xuất nhập và giảm chi phí vận hành.

Doanh nghiệp cần lưu ý gì khi áp dụng phương pháp LIFO?

Doanh nghiệp cần đảm bảo phần mềm quản lý kho (WMS) theo dõi chính xác thứ tự nhập hàng, kiểm tra định kỳ hàng tồn cũ, và bố trí hệ thống kệ phù hợp. Việc áp dụng LIFO đúng cách giúp tăng hiệu suất, nhưng sai cách có thể gây tồn kho, giảm chất lượng sản phẩm.